İsveç’te oturum kanununda değişiklikler yapıldı. Yeni geçim şartı çalışma izni ile İsveç’te bulunan herkesi etkileyecek. Son seçimlerde iktidara gelen sağ hükümet oturum yasasını tekrardan değiştirdi. 18 Haziran 2024 itibariyle çalışma izniyle İsveç’e gelenlerden istenilen maaş oranı yükseltildi.
İsveç hükümeti, 1 Kasım itibarıyla iş izni başvurusu yapacakların geçim koşullarını yükseltmeye karar vermişti. Yeni koşul, iş izni başvurusu sonrasında verilen kararları etkileyecek şekilde uygulanmaya başladı. Artık bir iş izni alabilmek için adayların en az güncel orta maaşın %80’ine denk gelen bir maaşa sahip olmaları gerekmektedir. Bu, 1 Kasım’dan sonra yapılan başvurular için geçerli olup, günümüz orta maaşının %80’ine denk gelen en az 27.360 İsveç kronu (SEK) olarak belirlenmiştir. İsveç’in orta maaşı ise yıllık olarak İstatistik Merkezi Ajansı (SCB) tarafından yayımlanmaktadır.
30 Kasım 2022 tarihinde Riksdag, “Yabancı işgücü göçmenleri için yükseltilmiş geçim koşulu” başlıklı teklifi (prop. 2021/22:284) kabul etti. Hükümetin açıklamasına göre, “Riksdag’ın kabulü, yabancı işgücü göçmenlerinin işlerinde iyi bir geçim sağlamaları gerektiğini belirten Yabancılar Yasası’nın değiştirilmesini sağlamaktadır. Hükümet tarafından yapılan düzenleme, geçim koşulunun net bir şekilde belirlenmesini içermektedir.”
Bu değişiklikler, İsveç’te iş arayan ve iş izni başvurusunda bulunmayı planlayan bireyler için önemli bir etki yaratmaktadır. İş izni almak isteyenlerin artık belirli bir maaş seviyesine ulaşmaları gerekmektedir, bu da ülkede iş gücü göçü konusunda yeni bir düzenleme anlamına gelmektedir.
Tabii, işte İsveç’te son üç yılda orta maaşların ve buna göre belirlenen geçim koşullarının bir tablosu:
| Tarih | Median Maaş (SEK) | %80’i (Geçim Koşulu) (SEK) | Başvuru Süresi |
|---|---|---|---|
| 18 Haziran 2024 | 35,600 | 28,480 | 18 Haziran 2024 – şu anda |
| 20 Haziran 2023 | 34,200 | 27,360 | 20 Haziran 2023 – 17 Haziran 2024 |
| 21 Haziran 2022 | 33,200 | 26,560 | 21 Haziran 2022 – 19 Haziran 2023 |
| 22 Haziran 2021 | 32,400 | 25,920 | 22 Haziran 2021 – 20 Haziran 2022 |
| 16 Haziran 2020 | 31,700 | 25,360 | 16 Haziran 2020 – 21 Haziran 2021 |
Buna göre İsveç’te çalışma izni ile gelmek isteyenlerin alması gereken minimum maaş miktarı 28,480 kron oldu.
Bu tablo, İsveç’te iş izni başvuruları için gereken geçim koşullarının geçerli olduğu tarih aralıklarını ve bu tarihlerdeki median maaşların ne olduğunu göstermektedir. Geçim koşulunun %80’i, başvuru yapanların maaşlarının bu seviyede veya daha yüksek olması gerektiğini belirtmektedir.
İyi bir geçim ne anlama geliyor? İş izni başvurusunda bulunan kişinin, Statistiska centralbyrån’un (İsveç İstatistik Merkezi) yayımladığı Sverige median maaşının en az %80’ine denk gelen bir aylık maaşa sahip olması gerekmektedir. Bu geçim koşulunun yanı sıra, başvuru yapılan meslek veya sektör içindeki kolektif anlaşma veya uygulamalarla da uyumlu olması beklenmektedir.
Kimleri etkiler? Bu yeni geçim koşulu, işe dayalı oturum izni başvurularını kapsar. Yani, AB/EEA dışından İsveç’e iş için gelen kişileri etkiler. Örneğin, koruma amaçlı, aile bağlantılı, eğitim veya kitlesel göç yönergesi veya lise yasası kapsamında izin alanlar bu artıştan etkilenmez. Ayrıca, AB/EEA vatandaşları ve sürekli oturma izni alanlar da bu değişiklikten etkilenmez. Kalıcı oturma izni için tüm koşulları karşılayanlar da etkilenmez.
Hangi meslekler etkilenir? Hizmet, bakım, satış, tarım, bahçecilik, ormancılık, meyve toplama, balıkçılık ve kısa süreli eğitim veya tanıtım gerektiren meslekler özellikle yeni geçim koşulundan etkilenebilir. Bu gruplar genellikle yeni geçim koşulunun altında bir maaşla çalışmaktadır.
Hangi meslekler etkilenmez? Profesyonel antrenörler ve sporcular, au pair’ler, uluslararası değişim programları kapsamında staj yapanlar ve yüksek öğrenim ve araştırma ile ilişkili stajyerler (interns) yeni geçim koşulundan muaf tutulmaktadır. Ayrıca, EU Mavi Kart, ICT izinleri ve mevsimlik işçiler de bu değişiklikten etkilenmez.
Migrationsverket’in rolü Migrationsverket, belirli sektörlerde çalışanların beyan edilen maaş ve istihdam koşullarını gerçekten karşılayıp karşılamadığını kontrol etme yetkisine sahiptir. Bu tür kontroller, başvuruda belirtilen maaşın kolektif anlaşma veya sektör uygulamalarının üzerinde olması durumunda yapılabilir.
Kaynak: Migrationsverket